بیماری ناسازگاری سلول های خونی بچه گربه ها چیست؟ همه چیز در مورد بیماری نئوناتال ایزو اریترولیز (Neonatal Isoerythrolysis)

بیماری ای که امروز قصد بررسی اون رو از رفرنسی که در انتهای نوشته نامش رو ذکر کردم، نئوناتال ایزو اریترولیز (Neonatal Isoerythrolysis) نام دارد. این یک بیماری است که در آن سیستم ایمنی باعث تخریب گسترده گلبول‌های قرمز می‌شود. زمانی که گربه ماده با گروه خونی B با گربه نر با گروه خونی A جفت‌گیری کند، ممکن است توله‌هایی با گروه‌های خونی متفاوت داشته باشد.

گلبول‌های قرمز بچه گربه‌هایی که گروه خونی A دارند، توسط آنتی‌بادی‌های قوی گربه مادر B مورد حمله قرار می‌گیرند. این توله‌ها در بدو تولد سالم هستند اما پس از نوشیدن آغوز، علائم “سندرم توله‌های بی‌حال” را نشان می‌دهند و در عرض چند ساعت یا چند روز بیمار می‌شوند. این علائم شامل کاهش علاقه به شیر خوردن، افسردگی، ضعف، رنگ‌پریدگی، زردی، ادرار تیره و مرگ ناگهانی است.

بیماری ناسازگاری خونی (NI) در بچه گربه ها

نام این بیماری ایزو اریترولیز نوزادی (NI) است. این بیماری تنها مختص گربه‌ها نیست و در انسان و سایر حیوانات اهلی مانند اسب نیز مشاهده شده است. تفاوت اصلی بین NI در انسان و حیوانات، زمان شروع بیماری است. در انسان، NI در دوران جنینی ایجاد می‌شود، اما در حیوانات غیر از انسان، پس از زایمان به وجود می‌آید.
NI یک وضعیت بیماری‌زا است که در آن سیستم ایمنی بدن، همولیز (تخریب گسترده گلبول‌های قرمز خون) را آغاز می‌کند. محرک این همولیز، وجود آلوآنتی‌بادی‌های طبیعی علیه سلول‌های خونی با یک نوع خاص است که بیمار فاقد آن است.

گروه‌های خونی در گربه‌ها

گربه‌ها بر اساس سیستم گروه خونی AB طبقه‌بندی می‌شوند. دو گروه خونی اصلی در گربه‌ها وجود دارد: A و B. این گروه‌ها به صورت یک صفت مندلی اتوزومال ساده به ارث می‌رسند. گروه خونی A بر گروه خونی B غالب است.

ژنوتیپ و فنوتیپ گروه‌های خونی گربه ها

بر اساس الگوی وراثت، ژنوتیپ‌ها و فنوتیپ‌های احتمالی شامل موارد زیر هستند:

• گربه‌های گروه خونی A: دارای ژنوتیپ AA یا Ab هستند.
• گربه‌های گروه خونی B: دارای ژنوتیپ مغلوب bb هستند.

بررسی آنتی‌بادی‌ها در گروه‌های خونی گربه‌ها

• یک گروه خونی نادرتر به نام AB نیز در گربه‌ها وجود دارد که در این بحث به آن نمی‌پردازیم.
• گربه‌های گروه خونی A ممکن است دارای آلوآنتی‌بادی‌های ضد B باشند یا نباشند (یعنی آنتی‌بادی‌های طبیعی علیه سلول‌های خونی نوع B). اگر این آنتی‌بادی‌ها وجود داشته باشند، معمولاً ضعیف هستند.
• اما، گربه‌های گروه خونی B دارای آلوآنتی‌بادی‌های ضد A قوی هستند؛ به این معنی که وقتی با سلول‌های خونی نوع A روبرو می‌شوند، باعث همولیز (تخریب گلبول‌های قرمز) می‌شوند.
• در موارد خفیف، همولیز ممکن است منجر به کم‌خونی شود. در موارد شدید، گربه‌های مبتلا ممکن است به دلیل انعقاد داخل عروقی منتشر یا مرگ از بین بروند. دامپزشکان این وضعیت را به صورت بالینی به عنوان یک نوع واکنش به انتقال خون مشاهده می‌کنند.

ارتباط بیماری با مراقبت و مرگ‌و‌میر بچه گربه ها

هنگامی که نوزادان برای اولین بار از مادر خود شیر می‌خورند، کلستروم (آغوز) را می‌نوشند. آلوآنتی‌بادی‌های طبیعی بدن مادر از طریق این “اولین شیر” به فرزندان منتقل می‌شود. پس از ورود این آلوآنتی‌بادی‌ها به گردش خون نوزاد، آن‌ها پروتئین‌های سطحی گلبول‌های قرمز نوزاد را شناسایی می‌کنند.

این بیماری زمانی رخ می‌دهد که مادر گروه خونی B با یک پدر گروه خونی A جفت‌گیری کند. در این حالت، فرزندان ممکن است گروه‌های خونی متفاوتی داشته باشند. گلبول‌های قرمز بچه گربه‌های گروه خونی A توسط آلوآنتی‌بادی‌های قوی ضد A از بدن مادر گروه خونی B مورد حمله قرار می‌گیرند. این بچه‌گربه‌ها در هنگام تولد سالم هستند، اما پس از نوشیدن کلستروم، علائم “سندرم بچه گربه بی‌حال” را نشان می‌دهند.

آن‌ها در عرض چند ساعت یا چند روز علائم بیماری را بروز می‌دهند که شامل موارد زیر است:

• کاهش یا عدم علاقه به شیر خوردن
• کاهش فعالیت
• حالت افسردگی ذهنی
• ضعف
• رنگ‌پریدگی
• بی‌قراری و کلاپس
• تاکی‌پنه (تنفس سریع)
• دیسترس تنفسی (مشکل در تنفس)
• ایکتروس (یرقان)
• ادرار قهوه‌ای-قرمز تیره
• مرگ ناگهانی

پیش‌آگهی و نکروز (بافت‌مردگی) دم بچه گربه ها

بدون درمان، بچه گربه‌های مبتلا به این بیماری میزان مرگ و میر بالایی را تجربه می‌کنند. اگر بچه گربه‌ها زنده بمانند، اغلب دچار نکروز نوک دم (بافت‌مردگی در نوک دم) می‌شوند.

دلیل این امر این است که آگلوتینین سرد IgM تنها در مناطقی از بدن به گلبول‌های قرمز می‌چسبد که دما به اندازه کافی پایین باشد. در یک گربه بالغ، نواحی آسیب‌دیده شامل گوش‌ها، پنجه‌ها، بینی و کیسه بیضه، علاوه بر نوک دم، خواهد بود.

با این حال، این نواحی در بچه گربه‌ها به دلیل تماس نزدیک با مادر و این واقعیت که گوش‌ها در این مرحله از رشد به سر چسبیده‌اند، بیشتر محافظت می‌شوند.

شیوع گروه‌های خونی در گربه‌ها

تصور کنید بچه گربه های یتیمی را فرد نیکوکاری از خیابان بعد از اطمینان از بی مادر بودن آن ها به دامپزشکی آورده است. در این سناریوی بالینی، ما چیزی در مورد مادر نمی‌دانیم، اما فرض می‌کنیم بچه گربه‌ها مگی (گربه‌های بی‌تبار) هستند. بر اساس آنچه از شیوع گروه‌های خونی گربه‌ها در بریتانیا می‌دانیم، ۸۷.۱٪ از گربه‌های بی‌تبار، گروه خونی A دارند. در مقابل، اکثریت گربه‌های گروه خونی B در بریتانیا، دارای نژاد هستند، به طوری که نژاد موبلند بریتانیایی بیشترین سهم را در میان آن‌ها دارد.

در ایالات متحده نیز گربه‌های گروه خونی A فراوان هستند. در یک مطالعه، ۹۷.۲٪ از گربه‌های موکوتاه خانگی (DSH) و گربه‌های موبلند خانگی (DLH) که مورد آزمایش قرار گرفتند، دارای گروه خونی A بودند. نژادهای سیامی، موکوتاه آمریکایی و جنگلی نروژی نیز همگی منحصراً دارای گروه خونی A بودند. در مقابل، خون گروه B بیشتر در میان گربه‌های اصیل، به ویژه نژادهای حبشی، برمه‌ای، موکوتاه بریتانیایی، دوون رکس، هیمالین، پرشین، اسکاتلندی فولد و سومالی مشاهده شد.

پیشگیری از بیماری ایزو اریترولیز نوزادی (NI)

برای پیشگیری از این بیماری، پرورش‌دهندگان با تجربه، پیش از جفت‌گیری، گروه خونی گربه‌ها را تعیین می‌کنند تا مادرهای گروه خونی B تنها با پدرهای گروه خونی B جفت‌گیری کنند. در صورتی که جفت‌گیری تصادفی بین یک مادر گروه خونی B و یک پدر گروه خونی A رخ دهد، باید نوزادان را تا ۲۴ ساعت پس از تولد از مادر جدا کرد تا از خوردن کلستروم جلوگیری شود. پس از گذشت این مدت، می‌توان بچه‌گربه‌ها را برای بزرگ شدن به مادر بازگرداند.

بررسی سناریوی بالینی و اقدامات لازم

این سناریو یک وضعیت بالینی رایج است. با توجه به اینکه بچه گربه‌ها مگی (بی‌تبار) هستند، به احتمال زیاد گروه خونی A دارند. اگر مادر نیز گروه خونی A داشته باشد، جای نگرانی نیست. اما اگر مادر گروه خونی B داشته باشد، تمام بچه گربه‌های گروه خونی A در معرض خطر هستند.

در این مرحله، دیگر برای جلوگیری از بیماری NI دیر شده است، زیرا بچه گربه‌ها کلستروم مادر را دریافت کرده‌اند. اگر آن‌ها کلستروم حاوی آلوآنتی‌بادی‌های ضد A را خورده باشند، خطر NI جدی است.
در این شرایط، تنها کاری که مراجعه کننده به دامپزشکی می‌تواند انجام دهد، پایش دقیق علائم NI است. با این حال، با توجه به اینکه بیشتر مگی‌ها گروه خونی A هستند، احتمال وقوع این بیماری در این مورد خاص پایین است.

نتیجه گیری

بیماری ایزو اریترولیز نوزادی (NI) یک بیماری خونی خطرناک در بچه گربه‌ها است که در آن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به گلبول‌های قرمز خود حمله می‌کند و باعث همولیز گسترده می‌شود. این بیماری در نتیجه ناسازگاری گروه خونی بین مادر و فرزند اتفاق می‌افتد؛ جایی که مادر گروه خونی B، آنتی‌بادی‌های قوی ضد گروه خونی A را از طریق کلستروم (اولین شیر) به بچه گربه‌های گروه خونی A خود منتقل می‌کند. این بیماری معمولاً پس از تولد، باعث بروز علائم سندرم بچه گربه بی‌حال می‌شود و بدون درمان، میزان مرگ و میر بالایی دارد. با این حال، با تعیین گروه خونی گربه‌ها قبل از جفت‌گیری و یا جدا کردن نوزادان از مادر در ۲۴ ساعت اول تولد، می‌توان به طور موثری از این بیماری پیشگیری کرد.

منبع استفاده شده در این نوشته

THE  VETERINARY  WORKBOOK  OF SMALL  ANIMAL  CLINICAL  CASES – Ryane E. Englar, DVM, DABVP