همه چیز در مورد توله سگ تازه متولد شده، از لحظه زایمان تا چند هفتگی – پارت ۲: علائم بیماری های رایج و علل مرگ و میر توله سگ ها
سلاممم حالتون چطوره؟ پت گوگولیتون چطوره؟ از پارت ۱ سریال محتوایی “همه چیز در مورد توله سگ تازه متولد شده” راضی بودید؟ من امید محمدی هستم دانشجوی دکتری عمومی دامپزشکی و خیلی خوشحالم که الان یه تایم آزاد پیدا کردم و تونستم بیام برای شما و پت نازنینتون یه نوشته دیگه بنویسم. راستش پارت ۱ رو چند روز قبل منتشر کردم و خودم خیلی خوشم اومد که آقااا فقط با هوش مصنوعی که نمیشه محتوا تولید کرد، نه اینکه هوش مصنوعی بد باشه هاااا نه منظورم اینه میتونه در ترجمه و کارای دیگه که زمان زیادی رو از ما میگیره مثل ساخت تصاویر از دوست خوب و مهربونمون هوش مصنوعی هم استفاده کنیم.
من برای پارت ۱ و ۲ و پارت های دیگه و حتی نوشته های دیگه روندی رو در پیش گرفتم که قراره رفرنس زبان اصلی رو مطالعه و درک کنم. برای خودم ترجمه کنم و مطالب ارزشمندش رو برای شما در قالب نوشته تو سایت دامپزشکی دات کام منتشر کنم. آماده اید که به دنیای زیبای سگ ها و توله سگ های با مزه شون سفر کنیم؟ پس با من امید محمدی از دامپزشکی دات کام همراه باش:)
در پارت ۱ مقاله توله سگ تازه متولد شده چه گذشت؟
خوب ما فهمیدیم که نیوشا یه سگ لاغر رو با دوستش محدثه توی ساحل پیدا کردن و شب بردن ویلاشون از روی نیت خیر تا صبح بشه و ببرنش دامپزشکی. وقتی خواب بودن سگ ماده ۴ تا طوله سگ به دنیا آورد و اونا صبح که از خواب پاشدن خیلی تعجب کردن و خوشحال شدن و یه لیست از تمام سوالاتی که از دامپزشک داشتن رو یادداشت کردن و ما هم توی پارت ۱ تا چند سوال اولشون رو در خصوص میزان خواب کافی توله سگ تازه متولد شده، میزان غذا و شیر مادر برای توله سگ ها، وزن مناسب توله سگ تازه متولد شده، ساخت و نکات لازم برای جعبه زایمان ایمن و کلی نکات دیگه که تمام مشکلات و نکات جدی و مهم از قبل از زایمان تا پایان ۲۴ ساعت اولیه رو پاسخ دادیم حالا بریم سراغ سوالات بعدی و کشف دنیای توله سگ تازه متولد شده از بعد از ۲۴ ساعت اولیه تولد.
بعد از پارت اول مجموعه محتوایی همه چیز در مورد توله سگ تازه متولد شده رسیدیم به این پارت و حالا کلی سوال برامون پیش میاد مثلا: وزن مناسب توله سگ ها در پایان هفته اول چه قدره؟ تعداد تنفس طبیعی توله سگ ها چه قدره؟ علائم و نشانه های بیمار بودن توله سگ ها چیست؟ اصلا چرا توله سگ ها مریض میشن؟ برای پاسخ دادن به این سوالات الان مطمئنم کلی کنجکاو شدید با دامپزشکی دات کام همراه باشید تا به تمام این سوالات در زمینه توله سگ های تازه متولد شده پاسخ بدیم.
اگر پارت ۱ رو نخوندی بزن بریم بخونیم: همه چیز در مورد توله سگ تازه متولد شده، از لحظه زایمان تا چند هفتگی – پارت ۱ (زایمان تا توله سگ یک روزه)
قانون دو برابر شدن وزن توله سگ تازه متولد شده تا ۷ – ۱۰ روزگی بعد تولد (وزن مناسب توله سگ ۷ روزه)
طبق این قانون در دامپزشکی توله سگ تازه متولد شده باید در روز هفتم تا دهم بعد از تولد وزنش دو برابر وزن بدو تولدش باشه. حالا اگر یک توله سگ نتونه تا ۷-۱۰ روزگی وزنش رو دوبرابر کنه باید تحت نظر دکتر دامپزشک قرار بگیره تا مکمل های لازم و حالا شیر خشک مکمل شده ی مناسب توله سگ تازه متولد شده جهت تقویت و دریافت شیر اکسترا تر در کنار شیر مادر رو دریافت کند. عدم دستیابی به این وزن برای توله سگ های تازه به دنیا اومده نشان دهنده ی ناکافی بودن شیر مادر (hypogalactia)، ناتوانی توله سگ در خوردن شیر مادر و یا وجود یک بیماری زمینه ای است که باید حتما توسط یک دکتر دامپزشک معاینه و معالجه بشه.
دومین شاخص ارزشمند سلامت توله سگ تازه متولد شده؛ دمای مقعدی مناسب توله سگ
rectal temperature همان طور که در پارت یک این مجموعه مقالات گفتم دمای مقعدی توله سگ های تازه متولد شده به شدت مهمه و معیار ارزشمندی برای تشخیص سلامت توله سگ هاست. اگر هیپوترمی یا سرمازدگی برای توله سگ های تازه متولد شده اتفاق بیوفته منجر به کاهش دمای کل بدن، ابتلا به هیپوگلیسمی یعنی کاهش قند خون، کاهش رفلکس مکیدن و ضعف سیستم ایمنی خواهد شد. پس ثبت و کنترل دمای بدن توله سگ ها و یادداشت اطلاعت آن ها کمک شایانی به روند بررسی و درمان دامپزشک میکنه. همانطور که قبلا اشاره کردم دمای طبیعی مقعدی توله سگ تازه متولد شده ۳۵ تا ۳۷.۲ درجه سانتی گراد است. این دما کمی پایین تر از دمای بدن مادر توله سگ هاست.
تعداد تنفس عادی توله سگ های تازه متولد شده؛ نرخ تنفس طبیعی
شاید شمردن و بدست آوردن دقیق نرخ تنفس (respiratory rate) طبیعی یک توله سگ با اون جثه کوچولو توی خونه خیلی سخت باشه اما یه سری نکات مهم و حیاتی در خصوص تعداد تنفس طبیعی توله سگ هست که بهتون میگم. شما به عنوان صاحب پت باید به الگوی تنفس توله سگ ها توجه کنید. توله سگ های تازه متولد شده ی سالم آرام نفس میکشند و شکمشون بالا پایین میره. بعضی مواقع در برخی توله سگ ها با توجه به داشتن مشکل تنفسی ممکنه تند تند نفس بکشند که شما متوجه میشید که برای نفس کشیدن در حال تقلا هستند در این مواقع شما باید توله سگ هارو به سرعت به دامپزشکی ببرید. در هنگام تولد توله سگ ها، تنفس نامنظم است و نرخ تنفس توله سگ ها کند و آرام در محدوده بین ۱۰ تا ۲۰ تنفس در دقیقه است. این نرخ تنفس توله سگ ها تا یک هفتگی به ۱۵ تا ۴۰ تنفس در دقیقه افزایش میابد. لازم به ذکره که نژاد های کوچک سگ و نژاد های عروسکی نرخ تنفس بالاتری توی همین محدوده طبیعی نسبت به نژاد های دیگه دارند.
اگر نرخ تنفس توله سگی از محدوده طبیعی به طور قابل توجهی بالاتر بود احتمالا نشاندهنده دیسترس نوزادی (neonatal distree) هستند. به طور کلی نرخ تنفس توله سگ ها باید در محدوده گفته شده، آرام، بدون زحمت و تقلا باشد.
بیماری های رایج و ناشی از نرخ تنفس غیر عادی توله سگ ها
همانطور که گفتم تعداد تنفس در توله سگ ها یک پارامتر بسیار مهم برای ارزیابی وضعیت سیستم قلبی-عروقی و تنفس توله سگ هاست. در بدو تولد توله سگ ها تنفس نامنظم است و رفته رفته یک نظم و آرامش خاص و پویا به وجود میاد که اگر این اتفاق نیوفته زنگ هشداری از بیماری هایی رو به صدا درمیاره که باید توسط دامپزشک ماهر بررسی و درمان بشه،
تاکیکاردیا (tachycardia) یا تند تنفسی (tachypnea) و همچنین تنفس با زحمت و رنج یا هرگونه صدای غیر عادی نشانه های رایج دیسترس تنفسی در توله سگ های تازه متولد شده هستند که ممکنه ناشی از هیپوکسی (میزان اکسیژن به شدت پایین)، انواع عفونت یا ناهنجاری های مادرزادی باشن که اقدام فوری برای درمان توسط دکتر دامپزشک رو به ما یادآوری میکنه.
نشانه های مریض بودن توله سگ تازه متولد شده؛ سیر تا پیاز علائم بیماری توله سگ ها
توله سگ سالم آرام است و ناله، جیغ زدن و گریه کردن مداوم ندارد و فقط زمانی که گرسنه است کمی صدا تولید میکند. ناله های مداوم و صداهای عجیب از توله سگ ها نشانه های غیر اختصاصی برخی بیماری هاست که نیازمند ارزیابی و بررسی فوری توسط دکتر دامپزشک است. در این بخش قصد دارم لیستی از تمام علائم و نشانه های بیمار بودن توله سگ ها رو براتون بنویسم.
- ناتوانی توله سگ در مکیدن بعد از اینکه به سینه مادر جهت دریافت شیر رسیده
- ناتوانی توله سگ در چسبیدن به سینه سگ ماده
- بی‌علاقگی توله سگ به شیر خوردن
- جدا شدن از توله سگ های دیگه به جای چسبیدن به آن‌ها
- عدم تکان های طبیعی بدن توله سگ حین خواب
- حس استخوانی شدن یا ظاهر شدن استخوان‌های نامتعارف در بدن توله سگ
- شل بودن بدن توله سگ هنگام لمس بدن – سست شدن بدن توله سگ
- پوشش بدنی و پوست و موی غیر طبیعی روی بدن توله سگ ها
- داشتن شکمی شل، به جای گرد و پر
- سرد بودن بدن توله سگ هنگام لمس و رسیدن به دمای مقعدی زیر ۳۴.۴ درجه سانتی گراد
- گرمای بیش از حد بدن توله سگ تازه متولد شده و دمای مقعدی بالاتر از ۳۶.۷ درجه سانتی گراد
- ترشحات بینی توله سگ یا صدای گرفتگی و انسداد در مجاری تنفسی توله سگ ها
- نفس نفس زدن توله سگ ها و تنفس با زحمت
- اسهال در توله سگ تازه متولد شده
- عفونت ناف در توله سگ ها؛ امفالیت (omphalitis) در توله سگ
- جدا شدن یا از بین رفتن نوک انگشتان پا یا نوک دم در توله سگ ها
امفالیت یا عفونت ناف در توله سگ های تازه متولد شده چیست؟
مشاهده ی قرمزی، تورم و بوی بد در ناحیه ناف توله سگ نشان از عفونت ناف یا امفالیت دارد. امفالیت یک عفونت و التهاب در ناحیه بند ناف توله سگ هاست که اگر درمان نشود عفونت را در کل بدن و سایر اندام ها منتشر میکند. بنابراین در صورت دیدن هرگونه علامت از نشانه های عفونت بند ناف توله سگ فوری به دامپزشک مراجعه کنید.
مرگ و میر توله سگ های تازه متولد شده
برای صاحبان پت و حیوانات خانگی از دست دادن توله های تازه بدنیا آمده بسیار ناراحت کنندس اما چه میشود کرد به هرحال این یک واقعیت بشدت تلخ است که اغلب تعدادی از توله های تازه متولد شده فوت میشوند. متاسفانه در توله سگ های تازه متولد شده یک بیماری وجود دارد که نام آن سندروم توله سگ ضعیف شونده (fading puppy symdrome) است که خبر از مرگ و میر در هفته اول زندگی توله سگ ها میدهد. نرخ طبیعی مرگ و میر طبیعی در توله سگ های تازه متولد شده در منابع دامپزشکی بین ۵ تا ۴۰% است. حالا بیاید علل اصلی مرگ توله سگ های تازه متولد شده رو باهم بررسی کنیم.
علت مرگ توله سگ های تازه متولد شده
دلایل که بی شمارند اما در این بخش سعی می کنم شایع ترین علت مرگ و میر توله سگ های تازه متولد شده رو براتون بنویسم. شما به عنوان یک همدم، دوست و همراه حیوان خانگی خودتون و فرزندانش باید همیشه به عواملی مانند دما، وزن و تغذیه این موجودات بی زبان و مظلوم توجه کنید.
- وضعیت ضعیف سگ مادر
- دیسترس جنینی در اثر زایمان سخت (dystocia)
- وزن کم هنگام تولد
- افزایش وزن ناکافی
- کمبود آغوز (colostrum) یا سایر کمبودهای تغذیه‌ای
- کاهش دمای بدن (hypothermia)
- کاهش قند خون (hypoglycemia)
- کاهش اکسیژن خون (hypoxemia)
- کم‌آبی (dehydration)
- پنومونی ناشی از آسپیراسیون (Aspiration pneumonia): در اثر آسپیراسیون مکونیوم یا عارضه احتمالی تغذیه کمکی (با لوله)
- انگل‌های داخلی (endoparasitism)
- انگل‌های خارجی (ectoparasitism)
- عفونت‌های باکتریایی و یا ویروسی.
جمله کلیدی در مراقبت از توله سگ ها
“اگر قبلا فعال بوده و الان بی حاله پس حتما مشکلی هست!!!” این جمله کلیدی رو به خاطر بسپارید و همیشه به یاد داشته باشید که روند های وزنی، تغذیه ای، دمایی و حالت بدنی توله سگ ها را رصد کنید تا بتونید تصمیم درستی از بیمار بودن یا نبود توله سگ ها بگیرید. با هر آنچه که طبیعی است آشنا باشید تا هرگونه خروج از مرکز و خطایی رو متوجه بشید.
نتیجه گیری پارت ۲: نشانه های طبیعی یا غیر طبیعی توله سگ ها
الان دیگه تقریبا داریم با موضوعات اصلی نگهداری و کمک به بقای توله سگ های گوگولی آشنا میشیم. بیاید با هم مرور کنیم؛ وزن مناسب توله سگ ها در پایان هفته اول چه قدره؟ تعداد تنفس طبیعی توله سگ ها چه قدره؟ علائم و نشانه های بیمار بودن توله سگ ها چیست؟ اصلا چرا توله سگ ها مریض میشن؟ برای پاسخ دادن به این سوالات الان مطمئنم که آماده اید هرجا شک داشتید میتونید برید بالا و اون قسمت رو دوباره بخونید. اینکه اینجا هستم و میتونم براتون بنویسم خیلی خوشحالم میکنه امیدوارم بخونید و مفید باشه. نظرتون و سوالاتون رو برام توی بخش نظرات بنویسید. منتظر پارت ۳ باشید فعلا بایییییی
منبع استفاده شده در این نوشته
THE VETERINARY WORKBOOK OF SMALL ANIMAL CLINICAL CASES – Ryane E. Englar, DVM, DABVP
یه مطلب مهم دیگه: آیا سگ من در خطره؟ بیماری های سگ: 5 بیماری شایع در سگ‌ها و روش‌های پیشگیری از آن‌ها
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
